Dù có vẻ ngạc nhiên trước tốc độ chiếm lĩnh của Taliban, Nga đã chuyển đổi cách tiếp cận với nhóm chiến binh này một cách mượt mà.
Nga thảnh thơi
Khi các nhà ngoại giao phương Tây bỏ chạy khỏi Kabul trong lúc Taliban tràn vào thành phố, đại sứ quán Nga ở đó vẫn mở cửa và tuyên bố sẽ vẫn hoạt động bình thường. Đó là một dấu hiệu cho thấy, mặc dù có vẻ ngạc nhiên trước tốc độ chiếm lĩnh của Taliban, Nga đã chuyển đổi cách tiếp cận với nhóm chiến binh một cách mượt mà, theo ABC News.
Các quan chức Nga cho đến nay vẫn đánh giá tích cực về Taliban. Mặc dù Nga cho biết sẽ không vội vàng công nhận nhóm này, nhưng báo hiệu họ đã sẵn sàng để hợp tác.
Với việc các quan chức Nga từng lên án chính phủ Ashraf Ghani do Mỹ hậu thuẫn, đặc phái viên giám sát chính sách Afghanistan của Nga Zamir Kabulov đã so sánh Taliban có lợi ích nhiều hơn chính quyền cũ.
Các nhà phân tích cho biết, ưu tiên của chính phủ Nga là đảm bảo sự thấu hiểu với Taliban rằng Moscow sẵn sàng làm việc với họ trong tư cách là những người cầm quyền, miễn là nhóm đưa ra các đảm bảo an ninh cho Trung Á, đồng thời cam kết ngăn chặn các cuộc tấn công khủng bố từ lãnh thổ Afghanistan.
Fyodor Lukyanov, Chủ tịch Hội đồng Chính sách Quốc phòng và Đối ngoại Nga cho biết: “Rõ ràng là Nga sẽ nỗ lực để có mối quan hệ hợp tác với Taliban càng nhiều càng tốt”.
“Về tình hình ở Afghanistan, Nga may mắn khi không có lợi ích ở đó. Không có cổ phần nào bên trong Afghanistan và Nga có thể thư giãn cũng như giới hạn cách phản ứng đối với lợi ích an ninh khu vực”, ông nói thêm.
Một cuộc tiếp quản ổn định của Taliban cũng thích hợp với Điện Kremlin hơn là một cuộc nội chiến hỗn loạn. Tuy nhiên, Nga sẽ không nhanh chóng chính thức công nhận Taliban vì sẽ làm suy yếu đòn bẩy với nhóm này.
Một số nhà phân tích đặt câu hỏi liệu Taliban có đủ quyền kiểm soát ở Afghanistan để tiếp tục thực thi các đảm bảo an ninh mà Moscow tìm kiếm hay không.
Kịch bản lý tưởng của Nga là Taliban thành lập một chính phủ thỏa hiệp với các nhóm chính trị Afghanistan, nhưng điều đó được nhiều nhà phân tích ở Moscow cho là khó xảy ra.
Nước Nga dưới thời Tổng thống Vladimir Putin đang chơi trò chơi quyền lực tương tự trò chơi mà người Mỹ tham gia trong những năm 1980, thể hiện với lập trường đầy tính toán là hỗ trợ Taliban ở cấp độ chiến thuật nhưng để ngỏ sự công nhận chính thức, theo Gulf Today.
Những gì Nga muốn là tham gia tích cực vào vấn đề Afghanistan, giành lại vị thế tại quốc gia này thông qua các động thái ngoại giao thay vì bước vào một cuộc chiến tranh để rồi hứng chịu thất bại đau đớn.
Sự khao khát của các cường quốc – bao gồm Anh và Nga vào thế kỷ 19, Mỹ và Liên Xô vào cuối thế kỷ 20 – để kiểm soát trực tiếp hoặc gián tiếp đối với Afghanistan là minh chứng cho thấy sự hấp dẫn của quốc gia ở ngã tư Trung Nam Á.
Trong hai thế kỷ trước, Afghanistan không mang lại bất kỳ lợi thế kinh tế nào cho các cường quốc nói trên giống cách mà các nước châu Phi như Congo và Angola đã mang đến cho Bỉ và Bồ Đào Nha.
Tuy nhiên, câu chuyện ngày nay đã khác. Afghanistan tràn đầy tiềm năng để trở nên thịnh vượng với nguồn khoáng sản chưa được khai thác. Đó đó là lý do các cường quốc đang tranh giành Afghanistan giống như cuộc tranh giành các nước châu Phi vào cuối thế kỷ 19.
Nhưng lần này, trò chơi lớn không chỉ giới hạn dành cho Nga. Trung Quốc là cường quốc mới đang muốn tận dụng tình hình ở Afghanistan. Có thể nói, Afghanistan ngày nay vẫn là trung tâm trong cuộc tranh giành quyền lực của những thế lực lớn.
Điều đáng chú ý là sau 20 năm trầy trật, Washington cuối cùng nhận ra rằng những cuộc chiến đắt đỏ và mệt mỏi ở Trung Đông không chỉ gây tốn kém – 6,4 nghìn tỷ USD – mà còn đang làm suy yếu vị thế của Mỹ trên toàn thế giới, đặc biệt là trước các đối thủ cạnh tranh chiến lược như Trung Quốc và Nga.
Tờ Al Jazeera mô tả mọi thứ đối Mỹ thật bi thảm. Thảm họa Afghanistan do Mỹ gây ra đã trở thành trò cười cho cả thế giới.
Như một câu đùa trên mạng từng mô tả: “Nếu bạn cảm thấy vô dụng, hãy nhớ Mỹ đã mất đến 4 nhiệm kỳ tổng thống, hàng nghìn sinh mạng, hàng nghìn tỷ đô la và 20 năm chỉ để thay thế Taliban bằng chính Taliban”.
