Ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu là chủ đề nóng của xã hội ngày nay. Lên tiếng bảo vệ môi trường là một việc rất nghiêm túc, nhưng không ít người đã lợi dụng thổi phồng để kiếm lợi, hoặc chỉ đơn giản là hùa theo một cách thiếu hiểu biết.
Ngày 6/10, hãng IQAir, công ty sản xuất ứng dụng AirVisual, đã lên tiếng trước cáo buộc của một số Facebooker người Việt về việc “thổi phồng dữ liệu” ô nhiễm ở Hà Nội để bán các sản phẩm lọc không khí ở Việt Nam.
Bà Kelsey Duska, một đại diện của IQAir cho biết, công ty công nghệ về chất lượng không khí IQAir có mục tiêu giúp các nước trên thế giới “hít thở không khí sạch hơn” thông qua việc cung cấp thông tin, phối hợp và tư vấn các giải pháp công nghệ liên quan tới chất lượng không khí. Các sản phẩm tiêu dùng của công ty sẽ mang lại kinh phí cho các dịch vụ miễn phí phục vụ cộng đồng toàn cầu.
Về việc Hà Nội đứng đầu bảng xếp hạng ô nhiễm không khí, bà Duska nói: “Đây là bảng xếp hạng theo giờ với thời gian thực ở 90 thành phố lớn trên thế giới. Hà Nội có thể đứng đầu bảng xếp hạng trong một giờ, rồi có thể sẽ lại ở cuối bảng xếp hạng một vài giờ sau đó.”
Câu chuyện giữa AirVisual và giới Facebooker ở Việt Nam là câu chuyện về cách phản biện, câu chuyện về ranh giới giữa tự do ngôn luận và vu khống, miệt thị người khác. Những ý kiến như: “người bán máy lọc không khí không nên liên quan đến các phần mềm theo dõi chất lượng không khí” dễ bị cho là hành động phản biện thiếu lý trí. Nhưng nếu tách câu nói đó ra khỏi bối cảnh AirVisual bị “tấn công có tổ chức”, thì nó là xác đáng.
Ở một câu chuyện khác, vào ngày 1/10, nhóm Hacker huyền thoại Anonymous đã gửi đến nhà hoạt động môi trường trẻ tuổi Greta Thunberg một thông điệp trên Youtube, có đoạn như sau:
“Xin chào. Đây là thông điệp gửi đến Greta Thunberg từ Anonymous. Chúng tôi hiểu và thông cảm với những nỗi lo của em về môi trường. Bảo vệ môi trường là điều quan trọng. Tuy nhiên quan trọng hơn là đừng để những cá nhân dính líu đến vấn đề được quyền chi phối các giải pháp.”
Bên cạnh ô nhiễm môi trường, thì biến đổi khí hậu cũng là một chủ đề lớn của xã hội. Sự tranh luận của công chúng xung quanh chủ đề này cũng vô cùng nóng bỏng, dù là giới truyền thông, công chúng hay là giới chính trị, đều có những ý kiến khác nhau. Cách nói thường thấy nhất trong vấn đề này là “vì con người xả khí thải gây hiệu ứng nhà kính đã tạo ra sự nóng lên toàn cầu, và sẽ dẫn đến thảm họa khí hậu nguy hiểm”.
Một bài viết của Steven Koonin, nguyên Thứ trưởng Khoa học Bộ năng lượng Mỹ và là giáo sư của Đại học New York có câu: “Khoa học khí hậu vẫn chưa có kết luận. Chúng ta còn lâu nữa mới có đủ tri thức để đưa ra một chính sách khí hậu tốt”.
Trong một bài viết khác ông cũng cảnh tỉnh độc giả rằng: “Công chúng hoàn toàn không biết về những tranh luận thực trong giới khoa học khí hậu. Ở một hội nghị gần đây của Phòng thí nghiệm Quốc gia, tôi đã chứng kiến hơn 100 nhà nghiên cứu từ các chính phủ và các trường đại học đã tranh luận với nhau. Vấn đề quan trọng nhất, cũng là trọng điểm tranh luận của các nhà khoa học là: sự nóng lên này do các hoạt động của con người gây ra hay là do các nguyên nhân hoàn toàn tự nhiên?”
Giáo sư Mike Hulme nguyên Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Biến đổi Khí hậu Tyndall của nước Anh từng nói: “Có vẻ như các bài báo với tựa đề chỉ vỏn vẹn là ‘biến đổi khí hậu’ thì sẽ không gay cấn, vì thế cần phải viết nó thành ‘mang tính thảm họa’ thì mới có được sự chú ý của mọi người”.
William Cronon nhà lịch sử học có sức ảnh hưởng ở Mỹ cho rằng, chủ nghĩa bảo vệ môi trường là một loại tôn giáo mới, nó đã đề xuất ra một loạt những yêu cầu đạo đức mới và dùng nó để phán xét hành vi của nhân loại.
Nguyên Tổng thống Cộng hoà Czech là Václav Klaus cho rằng, phong trào bảo vệ môi trường hiện nay được thúc đẩy bởi hình thái ý thức nhiều hơn là khoa học; Nó vẽ lên một viễn cảnh tươi đẹp, ở đó con người có thể quy hoạch lại môi trường, nhưng thực ra lại là phá huỷ nền văn minh hiện tại.
