Hôm 3/8, Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga cho biết ông sẽ từ chức. Thông báo được đưa ra chỉ sau một năm nhiệm kỳ, trong bối cảnh tỷ lệ ủng hộ trong công chúng đối với ông Suga sụt giảm do COVID-19.
Tỷ lệ ủng hộ đối với ông Suga, người tiếp quản sau khi ông Shinzo Abe từ chức hồi tháng 9 với lý do sức khỏe, đã giảm xuống dưới 30% khi Nhật Bản tiếp tục phải vật lộn với làn sóng nhiễm COVID-19 tồi tệ nhất trước cuộc tổng tuyển cử năm nay.
Quyết định không tranh cử trong cuộc bầu cử Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền vào tháng 9 của ông Suga có nghĩa là đảng này sẽ chọn một nhà lãnh đạo mới, người sẽ trở thành thủ tướng.
Chỉ số Nikkei của Nhật Bản đã giảm 2% ngay sau khi truyền thông đưa tin rằng ông Suga sẽ không tham gia tranh cử.
“Tôi muốn tập trung vào phản ứng với virus corona, vì vậy tôi đã nói trong cuộc họp điều hành của LDP rằng tôi đã quyết định không tranh cử trong cuộc đua lãnh đạo đảng”, ông Suga nói với các phóng viên.
“Tôi đã đánh giá rằng tôi không thể thực hiện cả hai và tôi chỉ nên tập trung vào một trong hai,” Thủ tướng Suga nói. Ông nói thêm rằng ông sẽ tổ chức một cuộc họp báo vào đầu tuần tới.
Các quan chức đảng LDP cầm quyền cho biết ông Suga sẽ ở lại cho đến khi người kế nhiệm của ông được chọn trong cuộc bầu cử toàn đảng dự kiến vào ngày 29/9.
Người chiến thắng trong cuộc bầu chọn này hầu như chắc chắn sẽ trở thành Thủ tướng kế nhiệm bởi đảng LDP chiếm đa số trong Hạ viện. Chính phủ đã xem xét tổ chức cuộc tổng tuyển cử vào ngày 17/10.
Quyết định của ông Suga đang mở ra cuộc đua chọn người đứng đầu đảng, tuy vậy hiện không có cá nhân nào được yêu thích rõ ràng nào để thay thế Thủ tướng sắp mãn nhiệm.
Fumio Kishida, một cựu ngoại trưởng với phong thái mềm mỏng, là một trong hai nhà lập pháp duy nhất cho đến nay tuyên bố ứng cử. Hôm thứ Năm, ông đã chỉ trích phản ứng trước đại dịch của ông Suga và thúc giục một gói kích thích để chống lại đại dịch.
Koichi Nakano, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Sophia cho biết: “Kishida đang là người về nhì nhưng điều đó không có nghĩa là chiến thắng của ông ấy được đảm bảo.”
Giáo sư Nakano cho biết Bộ trưởng Cải cách Hành chính Taro Kono có thể tranh cử nếu nhận được sự ủng hộ của lãnh đạo phe mình – Bộ trưởng Tài chính Taro Aso. Trong khi đó, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba cũng có thể tranh cử nhưng sẽ có thể gặp một số bất lợi.
Là cựu Bộ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng, ông Kono nổi tiếng với các cử tri trẻ tuổi sau khi thu hút được sự ủng hộ của họ thông qua Twitter, nơi ông có 2,3 triệu người theo dõi.
Trong khi đó, Ishiba là một cựu Bộ trưởng Quốc phòng nói năng nhẹ nhàng và là người hiếm hoi chỉ trích ông Abe khi ông này còn đương nhiệm.
Các chuyên gia cho biết lập trường của cựu Thủ tướng Abe sẽ được theo dõi chặt chẽ vì ảnh hưởng của ông bên trong hai phe lớn nhất của LDP, gồm nhóm Hosoda của chính ông và phe lớn thứ hai do Bộ trưởng Tài chính Taro Aso lãnh đạo, cũng như trong số các nghị sĩ bảo thủ, các chuyên gia cho biết.
Không giống như năm ngoái, các thành viên LDP cấp cơ sở sẽ bỏ phiếu cùng với các thành viên của đảng trong Quốc hội, điều này khiến cho kết quả của cuộc đua tranh chức lãnh đạo đảng khó dự đoán hơn.
Hình ảnh của ông Suga như một nhà điều hành chính trị hiểu biết, có khả năng thúc đẩy cải cách và đảm nhận bộ máy quan liêu cứng nhắc đã đẩy sự ủng hộ của ông lên tới 74% trong thời điểm khi ông nhậm chức.
Ban đầu, những lời hứa theo chủ nghĩa dân túy như giảm giá điện thoại di động và bảo hiểm cho các phương pháp điều trị sinh sản đã được hoan nghênh.
Tuy nhiên, việc ông loại bỏ các học giả chỉ trích chính phủ khỏi ban cố vấn và thỏa hiệp với một đối tác liên minh cấp dưới về chính sách chi phí chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi đã bị chỉ trích.
Sự chậm trễ của ông Suga trong việc dừng chương trình du lịch nội địa “Đi tới” – mà các chuyên gia cho rằng có thể đã làm lây lan virus corona khắp Nhật Bản – đã bị chỉ trích nặng nề, trong khi công chúng ngày càng mệt mỏi với các tình trạng khẩn cấp khiến nhiều doanh nghiệp chịu thiệt hại.
