Theo “Hồ sơ Pandora”, hàng loạt nguyên thủ quốc gia và chính phủ đã sử dụng các “thiên đường thuế” ở nước ngoài để che giấu tài sản bí mật trị giá hàng trăm triệu USD.
Theo kết quả một cuộc điều tra sâu rộng do Hiệp hội Nhà báo Điều tra Quốc tế (ICIJ) công bố mới đây, hơn một chục nguyên thủ quốc gia và chính phủ, từ Jordan đến Ukraine, Azerbaijan, Kenya và Cộng hòa Czech, đã sử dụng các “thiên đường thuế” ở nước ngoài để che giấu tài sản bí mật trị giá hàng trăm triệu USD, tờ South China Morning Post đưa tin.
Sự điều tra “Hồ sơ Pandora” này với sự tham gia của khoảng 600 nhà báo từ các hãng truyền thông bao gồm The Washington Post, BBC và The Guardian đã dựa trên việc rò rỉ khoảng 11,9 triệu tài liệu từ 14 công ty dịch vụ tài chính trên khắp thế giới.
Khoảng có 35 nhà lãnh đạo đương nhiệm và cựu lãnh đạo, được “nhắc tên” trong kho tài liệu khổng lồ mới nhất do Hiệp hội các Nhà báo Điều tra Quốc tế (ICIJ) phân tích, đang phải đối mặt các cáo buộc từ tham nhũng đến rửa tiền và trốn thuế trên oàn cầu.
Một loạt các nguyên thủ quốc gia bị “gọi tên”
“Ở hầu hết các quốc gia”, ICIJ nhấn mạnh, “việc có tài sản ở nước ngoài hoặc sử dụng các công ty bình phong để kinh doanh xuyên biên giới quốc gia không phải là điều bất hợp pháp”.
Tuy nhiên, những tiết lộ mới đây đã gây ra không ít sự hoang mang cho các nhà lãnh đạo, những người có thể đã vận động công khai trong việc chống trốn thuế và tham nhũng, hoặc ủng hộ các biện pháp “thắt lưng buộc bụng” ở ngay chính quốc gia của mình.
Đáng chú ý, các tài liệu đã tiết lộ cách mà Quốc vương Abdullah II của Jordan tạo ra một mạng lưới các công ty nước ngoài và thiên đường thuế để tích lũy một đế chế bất động sản trị giá 100 triệu USD Mỹ từ Malibu, California đến thủ đô Washington, D.C. và London.
Đại sứ quán Jordan tại Washington, D.C. từ chối bình luận, song các luật sư của nhà vua nói rằng tất cả các tài sản được mua bằng tiền cá nhân và rằng các cá nhân nổi tiếng thường mua tài sản thông qua các công ty nước ngoài vì lý do riêng tư và an ninh.
Trong một trường hợp khác, gia đình và các cộng sự của Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev, người từ lâu đã bị cáo buộc tham nhũng ở quốc gia Trung Á này, được cho là đã bí mật tham gia vào các thương vụ mua bán tài sản trị giá hàng trăm triệu USD ở Anh.
Các tài liệu cũng cho thấy Thủ tướng Cộng hòa Czech Andrej Babis đã không công bố việc một công ty đầu tư ra nước ngoài từng mua một lâu đài trị giá 22 triệu USD ở miền nam nước Pháp.
Và còn nhiều thành phần, tầng lớp khác nữa
Tổng cộng, ICIJ đã tìm thấy mối liên hệ giữa gần 1.000 công ty ở các “thiên đường nước ngoài” và 336 chính trị gia và giới chức cao cấp, bao gồm hơn một chục người đang là các nguyên thủ quốc gia và chính phủ, lãnh đạo quốc gia, bộ trưởng nội các, đại sứ và những người khác.
Hơn 2/3 số công ty được thành lập tại Quần đảo Virgin thuộc Anh.
Cựu Thủ tướng Anh Tony Blair, người từng bị chỉ trích về các lỗ hổng thuế, cũng có xuất hiện trong hồ sơ, trong đó đã nêu chi tiết cách ông và vợ của mình, bà Cherie Blair, tránh nộp thuế trước bạ một cách hợp pháp đối với một tài sản trị giá hàng triệu bảng Anh ở London, bằng cách mua lại từ công ty nước ngoài đã có sở hữu nó.
Cũng như các chính trị gia, những nhân vật công chúng cũng xuất hiện trong hồ sơ bao gồm nữ ca sĩ Shakira người Colombia, siêu mẫu người Đức Claudia Schiffer và huyền thoại cricket Ấn Độ Sachin Tendulkar.
Các tiết lộ khác từ cuộc điều tra của ICIJ bao gồm các thành viên thuộc nội các của chính quyền Thủ tướng Pakistan Imran Khan, bao gồm các bộ trưởng và gia đình của họ, được cho là bí mật sở hữu các công ty và quỹ tín thác nắm giữ hàng triệu USD.
Trong một loạt tweet trên trang Twitter, ông Khan tuyên bố “sẽ điều tra tất cả các công dân Pakistan có liên quan đến hồ sơ này” và cho biết “nếu có bất cứ hành vi sai trái nào được xác định, chúng tôi sẽ có hành động thích hợp”.
“Chúng tôi hoan nghênh ‘Hồ sơ Pandora’ đã phơi bày sự giàu có bất chính của giới tinh hoa, tích lũy được nhờ việc trốn thuế, tham nhũng và được rửa tiền đến các ‘thiên đường’ tài chính”, ông Khan nói thêm.
Theo South China Morning Post, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuy không trực tiếp có tên trong hồ sơ, song ông được cho là có liên hệ với các tài sản bí mật ở Monaco.
Tổng thống Kenya Uhuru Kenyatta, người đã vận động chống tham nhũng và kêu gọi sự minh bạch về tài chính, cũng bị cáo buộc đã cùng một số thành viên gia đình bí mật sở hữu mạng lưới các công ty nước ngoài.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bị cáo buộc đã chuyển nhượng cổ phần của mình trong một công ty nước ngoài bí mật ngay trước khi ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2019.
Ngoài ra, cựu lãnh đạo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ông Dominique Strauss-Kahn, dường như đã chuyển vài triệu USD phí tư vấn cho một công ty Maroc để được miễn thuế.
“Hồ sơ Pandora” là hồ sơ mới nhất trong một loạt vụ rò rỉ hàng loạt tài liệu tài chính của ICIJ, từ LuxLeaks năm 2014, đến Hồ sơ Panama năm 2016, vụ này đã khiến Thủ tướng Iceland lúc bấy giờ là ông Sigmundur Davíð Gunnlaugsson phải từ chức.
Tiếp theo là Hồ sơ Paradise vào năm 2017 và Hồ sơ FinCen vào năm 2020.
Các tài liệu đằng sau cuộc điều tra mới nhất này được thu thập từ các công ty dịch vụ tài chính ở các quốc gia bao gồm Quần đảo Virgin thuộc Anh, Panama, Belize, Cộng hòa Cyprus, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Singapore và Thụy Sĩ.
