Theo như xét xử, tòa án nhân dân TPHCM vừa qua tuyên cùng mức án 14 năm tù cho hai công dân Mỹ gốc Việt Angel Phan và James Nguyen về tội “hoạt động nhằm chống phá chính quyền nhân dân”. Cả hai sẽ bị trục xuất khỏi Việt Nam sau thời gian thụ án, nhưng hai công dân Hoa Kỳ Angel Phan và James Hân Nguyễn vừa được chính quyền Việt Nam phóng thích và về đến Mỹ hôm 25/8, theo các nhà hoạt động.
Từ California, Hoa Kỳ, ông Michael Phương Minh Nguyễn, cựu tù nhân chính trị Việt Nam, cho VOA biết bà Angel Phan và ông James Hân Nguyễn đã rời Việt Nam tối ngày 24/8, sau khi bị giam cầm hơn 40 tháng.
Ông Michael cho biết thêm rằng chuyến bay chở bà Angel Phan đáp xuống phi trường Los Angeles lúc 9 giờ 40 sáng ngày 25/8 và ông có mặt ở đó để chào đón người bạn tù từ Việt Nam vừa được phóng thích:
“Khi chị Angel Phan tới, tôi nhận diện chị và tôi chào chị. Chị chào lại, chị biết là tôi đã từng ở trong tù với chị.”
Ông James Hân Nguyễn đáp máy bay về đến Boston, bang Massachusetts, trong cùng ngày 25/8, vẫn theo ông Michael Phương Minh Nguyễn.
Được hỏi liệu việc phóng thích hai công dân Hoa Kỳ này ngay trước chuyến công du chính thức của Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris đến Hà Nội có phải là áp lực ngoại giao từ Washington, ông Michael nói:
“Chắc chắn rồi. Tại vì suốt ba năm qua, danh sách ba người được chính phủ Hoa Kỳ luôn luôn đặt vấn đề mỗi lần có chuyến thăm Việt Nam hay bất kỳ một quan chức nào của Hoa Kỳ đến Việt Nam đều để tên của ba chúng tôi lên: Angel Phan, James Hân Nguyễn và tôi.”
VOA đã liên lạc Bộ Công an Việt Nam, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, và Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội để xác nhận thông tin việc hai công dân Hoa Kỳ được trả tự do, nhưng chưa được phản hồi.
Ông Tommy Lê, ở California, con của bà Angel Phan, không xác nhận cũng không bác bỏ việc bà được phóng thích, chỉ nói rằng gia đình “cần sự yên tĩnh” vì gia đình đang chịu tang bà ngoại của ông.
Khi thông tin việc bà Angel Phan và ông James Hân Nguyễn được loan báo trên mạng xã hội, cộng đồng người Việt trong và ngoài nước đã bày tỏ ý kiến cá nhân và gửi lời chúc mừng. Nhiều người cho rằng việc phóng thích hai công dân này có liên quan đến chuyến công du ba ngày của Phó Tổng thống Hoa Kỳ Kamala Harris đến Hà Nội, từ ngày 24 đến ngày 26/8.
Bà Huỳnh Thị Thanh Nhàn ở California viết trên Facebook: “Đây là quà xã giao cho Phó Tổng thống Kamala Harris.”
Bà Angel Phan, 65 tuổi, bị chính quyền Việt Nam bắt giam vào tháng 4/2017 với cáo buộc “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền,” sau khi bà về nước thăm mẹ già, ông Tommy cho VOA biết trong một cuộc phỏng vấn trước đây.
Truyền thông Việt Nam cho biết ông James Hân Nguyễn, 54 tuổi, về Việt Nam vào tháng 3/2017, “móc nối” với bà Angel Phan, nhằm “xây dựng cơ sở, tập hợp lực lượng, chỉ đạo các thành viên trong nước thực hiện các hoạt động chống phá Nhà nước Việt Nam.”
Bà Angel Phan và ông James Hân Nguyễn bị tuyên phạt mỗi người 14 năm tù trong một phiên xử kéo dài hai ngày vào tháng 8/2018, bị cho là thành viên của tổ chức Chính phủ Quốc gia Việt Nam Lâm thời, một tổ chức mà Bộ Công an Việt Nam liệt vào danh sách khủng bố.
Ông Michael Phương Minh Nguyễn, 57 tuổi, bị chính quyền Việt Nam bắt giữ vào tháng 7/2018 khi ông về nước du lịch, thăm họ hàng và bạn bè. Cũng với cáo buộc “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền”, ông Michael bị tuyên phạt 12 năm tù và được trả tự do trước thời hạn, đoàn tụ với gia đình ở California vào ngày 22/10/2020.
Ông Michael Phương Minh Nguyễn được trả tự do vài ngày trước chuyến công du tới Hà Nội của Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo.
Trước khi rời Hà Nội hôm 26/8, Phó Tổng thống Harris nói: “Tôi cũng nêu vấn đề nhân quyền trong các cuộc họp của tôi và nói rõ tầm quan trọng của nhân quyền đối với Hoa Kỳ. Chúng tôi sẽ luôn sống đúng với giá trị của mình và sẽ không né tránh việc nói ra vấn đề này, ngay cả khi những cuộc hội đàm đó có thể khó nói và có lẽ khó nghe.”
