Theo như các câu hỏi về cách đối xử theo nhiều đẳng cấp khác nhau cho các nhóm công dân Việt Nam, vì trong khi đó người dân bị ngăn không được về quê, cán bộ chóp bu cấp thứ trưởng trở lên không bị cách ly là hai chuyện được mạng xã hội Việt Nam tuần qua chú ý.
Sau nhiều tháng phong tỏa vì Covid, hiện tượng nhiều ngàn người, nhiều lần tháo chạy khỏi TPHCM và luôn bị chính quyền ngăn cản, chắc còn gây nhức nhối.
Cùng lúc, có câu hỏi phải chăng cán bộ cấp thứ trưởng trở lên không phải cách ly y tế và tự theo dõi sức khỏe trong 14 ngày, kể từ khi nhập cảnh và thực hiện 5K.
Câu hỏi trên trang của một blogger
“…Những ai giữ chức vụ tương đương thứ trưởng trở lên thì không phải cách ly” được nhà báo Trương Huy San tiết lộ trên trang cá nhân, ông viết:
“Đầu tháng 9-2021, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đi châu Âu, cuối tháng 9-2021, Chủ tịch Nước Nguyễn Xuân Phúc đi Cuba và Mỹ. Như chúng ta đã thấy, vừa trở về là các vị ấy họp hành, thăm thú ngay. Trong khi, tùy tùng thì phải đi cách li 7 ngày dù tất cả họ đều phải tiêm hai mũi vaccine ít nhất 14 ngày trước đó.”
“Chế độ cách li này được thiết lập bởi Bộ Y tế, theo đó, những ai giữ chức vụ tương đương thứ trưởng trở lên thì không phải cách ly.”
Ông Trương Huy San bình luận rằng: “Chống dịch như vậy là dựa trên các nguyên tắc của quyền lực chứ không dựa trên các nguyên tắc của dịch tễ.”
Hướng dẫn cách ly y tế thí điểm
Tham khảo các nguồn, trong đó có trang tin điện tử của nhà nước, chúng tôi thấy lưu hành văn bản “Hướng dẫn cách ly y tế phòng, chống dịch COVID-19 đối với người nhập cảnh” nêu là của Bộ Y tế.
Quyết định 3092 này, ban hành 25/6/2021, trong đó quy định các đoàn đi công tác nước ngoài về Việt Nam. Theo đó, cấp thứ trưởng trở lên không phải cách ly y tế như đã nêu trên.
Thậm chí, theo quyết định này, các thành viên khác của các đoàn đi công tác nước ngoài về Việt Nam có thể không phải cách ly y tế và tự theo dõi sức khỏe 14 ngày kể từ khi nhập cảnh.
Văn bản này ghi là triển khai thí điểm tại tỉnh Quảng Ninh. Không rõ việc thí điểm này có được nhân rộng ra các tỉnh, thành phố khác.
Ngoài ra, hiện không rõ các lãnh đạo cao cấp nhất ở VN đã được tiêm vaccine hay chưa và nếu có thì tiêm loại gì, đã tiêm bao nhiêu lần.
Khác với nhiều quốc gia trên thế giới và trong khu vực, nơi lãnh đạo thường đăng hình họ tiêm vaccine để khuyến khích người dân làm theo, các hình ảnh tương tự gần như không thấy xuất hiện trên báo chí VN, trừ một vài trường hợp đơn lẻ.
Đó là vào tháng 3/2021, các báo VN đưa tin Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam tiêm thử nghiệm vắc xin Covid-19 của Việt Nam và nói sau đó rằng “sức khoẻ của tôi bình thường”.
Cùng thời gian, tại VN vẫn có chuyện cán bộ là đảng viên cộng sản đi chơi golf, một bộ môn thể thao của giới giàu có, trưởng giả giữa mùa dịch, gây bức xúc dư luận.
Chính sách bất bình đẳng?
Những ngày qua, video người dân quỳ lạy công an lan truyền trên mạng xã hội. Hình ảnh hàng đoàn người tháo chạy khỏi TPHCM cũng được báo chí nhà nước đăng tải hàng loạt.
Ngoài việc bày tỏ sự thương cảm với “tình cảnh cùng cực” của bà con lao động, nhiều người không khỏi day dứt về những chính sách được cho là quá tương phản giữa dân và quan.
Danh khoản Tung Son phụ họa dưới bài của nhà báo Trương Huy San: “Tất cả các loài vật đều bình đằng, nhưng một số loài vật bình đẳng hơn những loài vật khác.”
Hiến pháp Việt Nam (2013) quy định quyền tự do cư trú, tự do đi lại trong điều 23, theo trang của Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV).
rang web này, trong một bài hồi tháng 10/2020, viết rằng: “Bất chấp những khó khăn do dịch bệnh Covid-19, Đảng, Nhà nước Việt Nam đã, đang và sẽ nỗ lực đảm bảo tối đa quyền tự do đi lại cho công dân Việt Nam và nước ngoài trên cơ sở pháp luật Việt Nam và quốc tế.”
Tuy thế, VOV cũng giải thích việc hạn chế đi lại vì công tác chống dịch, theo một quyết định cùa thủ tướng chính phủ.
“Chiểu theo luật pháp Việt Nam, khoản 2, điều 14 Hiến pháp năm 2013 ghi rõ: “Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng”.
Như vậy, quyền tự do đi lại là thành tố quan trọng trong quyền con người và trong bối cảnh “sức khỏe cộng đồng” bị đe dọa bởi đại dịch Covid-19, quyết định của Thủ tướng Chính phủ là kịp thời và cần thiết, ngăn chặn sự lây lan của đại dịch.”
Nhưng việc thi hành các chỉ thị, quyết định hành pháp về chống Covid cũng bị một số ý kiến trên mạng xã hội Việt Nam chỉ trích, đồng thời có ý kiến phê phán việc người dân “tự phát di chuyển”.
Quang Trường Nguyễn viết: “OK anh, đã dám nói ra một phần sự thật. Người dân nghèo thấp cổ bé họng đâu dám nói ra, mà có phản ánh thì đâu cũng được ai nghe… Cái đau khổ của dân lành là chỉ biết nghe tin vui một chiều qua tivi đài báo, mà thực tế thì mong cầu cũng chả được chi.”
Quang Huy cho rằng: “Chống dịch bằng những quyết định duy ý chí đến mức ấu trĩ, ngớ ngẩn. Không thể chấp nhận được. Đất nước này đang gặp hạn không chỉ bởi thiên tai, dịch bệnh.”
Tuy thế, có ý kiến không đồng tình về việc phát tán những hình ảnh người dân lạy công an. Họ cho rằng như thế là kích động lòng dân, thậm chí bị cho là phản động.
Nguyễn Dương viết: “Không nên đăng video này, người dân cả nước nói chung và miền nam ruột thịt nói riêng đều đã và đang cố gắng hết sức chống dịch. Những thông tin gây kích động lòng dân như này sẽ châm ngòi và khơi dậy những hành động túng quá làm liều, vô hình chung đạp đổ mọi nỗ lực chống dịch của nhà nước và nhân dân trong bốn tháng qua.”
“Đã không có ý thức còn điên khùng, sợ chết mà kéo nhau đi vậy mới chết đó” Văn Vĩnh phê phán.
Nhưng đã có những dự đoán rằng phải mất nhiều tháng sau khi không chế được dịch, những người lao động ở các tỉnh mới quay lại.
Chưa rõ chính quyền sẽ làm gì để khuyến khích những người lao động ngoại tỉnh yên tâm quay lại làm việc, sau khi chính sách hỗ trợ được cho là không đến tay nhiều người dân.
Nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cũng đang đối mặt nhiều thách thức. Nhiều tổ chức và hiệp hội các doanh nghiệp này đã kiến nghị Chính phủ Việt Nam thay đổi cách thức chống dịch.
Theo Tổng cục Thống kê Việt Nam tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý 3/2021 ước tính giảm 6,17% so với cùng kỳ năm trước. Mức giảm sâu nhất kể từ khi Việt Nam tính và công bố GDP quý đến nay.
