Covid-19 đã sự xuất hiện phá tan hy vọng ‘đổi vận’ của thành phố Trung Quốc, đó là Trương Gia Khẩu – thành phố kém phát triển nằm ở tỉnh Hà Bắc – kỳ vọng Olympic Bắc Kinh 2022 là bàn đạp để “đổi vận”.
Năm 2015, vài giờ trước khi thành viên của Ủy ban Olympic quốc tế bỏ phiếu về nước chủ nhà của Thế vận hội mùa đông 2022, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã xuất hiện trên truyền hình. Nếu Olympic được tổ chức ở Trung Quốc, ông hứa và đích thân đảm bảo sự kiện này sẽ “tuyệt vời, phi thường và xuất sắc”.
Tuy nhiên, trong 2 năm qua, đại dịch Covid-19 đã làm lung lay tham vọng lớn lao đó. Mô tả chính thức về tầm nhìn của nước chủ nhà đối với Olympic chuyển thành “đơn giản, an toàn và tuyệt vời” – trái ngược hoàn toàn với lời nói của ông Tập vào năm 2015.
Ban tổ chức cho biết họ sẽ sắp xếp hợp lý các sự kiện, giới hạn số lượng khán giả và thực thi quy tắc giãn cách, theo South China Morning Post.
Thành phố đăng cai chính thức Thế vận hội là Bắc Kinh, nhưng nhiều sự kiện trượt tuyết và trượt ván sẽ tổ chức ở Trương Gia Khẩu – thành phố ở tỉnh Hà Bắc, cách thủ đô 180 km về phía bắc.
Chính quyền đã hy vọng sử dụng Thế vận hội để nâng tầm tên tuổi quốc tế và biến Trương Gia Khẩu thành trung tâm hàng đầu về thể thao mùa đông và năng lượng xanh.
Khát khao bị đè bẹp
Quận miền núi Sùng Lễ của Trương Gia Khẩu – nơi các sự kiện diễn ra – được xếp vào danh sách khu vực cực kỳ nghèo khó hồi tháng 5/2019. Hiện Sùng Lễ “tự hào” khi có một chuỗi các khách sạn sang trọng, 7 khu nghỉ dưỡng trượt tuyết, 2 ga đường sắt cao tốc và 4 địa điểm xây dựng cho Thế vận hội mùa đông.
Số liệu chính thức cho thấy khoảng 1/5 trong số 105.000 người của quận làm các công việc liên quan tới thể thao mùa đông.
“Nếu không có Olympic mùa đông, Sùng Lễ sẽ vẫn chậm phát triển và có lẽ 3 thập niên sau cũng không đạt được những gì hiện có”, Jia Maoting – Tổng giám đốc công ty Xây dựng và Phát triển Thể thao Olympic – cho biết.
Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 – cùng với việc Mỹ và đồng minh tẩy chay ngoại giao – đã làm dập tắt hết tham vọng của thành phố.
Ngoài các vận động viên và quan chức, rất ít người nước ngoài được phép tới Thế vận hội. Bắc Kinh cũng chưa xác nhận liệu họ có cho phép khán giả trong nước tham dự hay không. Tháng trước, họ cho biết bất cứ ai tham dự cũng không được phép hò hét hay cổ vũ mà chỉ được vỗ tay.
Chính quyền hy vọng sử dụng Thế vận hội để nâng tầm tên tuổi quốc tế của Trương Gia Khẩu. Ảnh: AP.
Sùng Lễ – nơi đón gần 3 triệu du khách trong mùa trượt tuyết trước đại dịch từ tháng 11/2018 đến tháng 4/2019 – sẽ phải đóng cửa tất cả đường trượt tuyết địa phương và khu danh lam thắng cảnh đến ngày 30/3 – hai tuần sau khi Paralympic mùa đông kết thúc.
Hiện tại, tất cả du khách phải đăng ký trước với chính quyền địa phương, xuất trình bằng chứng xét nghiệm âm tính trong 48 giờ và cung cấp lịch trình đi lại trong 2 tuần trước khi vào Sùng Lễ.
Đại dịch cũng đã làm trì hoãn việc xây dựng các địa điểm. Dù hai năm trước, chính quyền khẳng định mọi thứ sẽ sẵn sàng vào cuối tháng 12/2021, các công trình hiện vẫn chưa hoàn thành.
Trung tâm Trượt tuyết xuyên quốc gia hiện hoàn thành khoảng 90%, theo Li Zhenlong, người quản lý cơ sở này.
“Tiến độ có sự chậm trễ, nhưng những gì chúng tôi có thể làm là điều thêm công nhân”, ông Li nói.
Khi Thế vận hội bắt đầu, trung tâm chỉ mở khoảng 50% trong số 2.000 chỗ ngồi để đảm bảo về khoảng cách, trong khi khu vực đứng cũng đóng cửa.
“Đại dịch rất khó chịu, nó là kẻ thù chung của thế giới”, giám đốc Jia nói. “Do không chắc về diễn biến dịch bệnh, các biện pháp kiểm soát của chúng tôi cần phải linh hoạt”.
Lợi ích về lâu về dài
Tuy nhiên, ngoài một số công trình mới được xây dựng, Olympic dường như vẫn chưa có nhiều tác động tích cực tới thành phố Trương Gia Khẩu. Nền kinh tế của thành phố tăng 7,5% trong ba quý đầu năm, thấp hơn mức trung bình của cả nước là 9,8% và mức trung bình của tỉnh là 7,7%.
Tuy nhiên, ông Jia vẫn hy vọng Thế vận hội sẽ tạo sự khác biệt trong dài hạn, ví dụ như biến thành phố đầy khói bụi thành trung tâm năng lượng sạch.
Ban tổ chức đang có kế hoạch sử dụng năng lượng gió và trữ lượng nước mưa để làm tuyết nhân tạo. Thông thường, quy trình làm tuyết nhân tạo tốn nhiều năng lượng và nước. Nhiều vật liệu thân thiện với môi trường dùng để xây dựng các địa điểm thi đấu với mục đích tái chế sau sự kiện.
Thành phố cũng định triển khai 655 xe buýt chạy bằng nhiên liệu hydro trong khu vực thi đấu, đồng thời vận hành 444 xe buýt ở các khu vực đô thị – hiện chở được 62 triệu lượt khách.
Các công nhân kiểm tra Trung tâm Quốc gia môn trượt tuyết nhảy xa (ski jumping) được xây dựng phục vụ Olympic Bắc Kinh 2022 ở Trương Gia Khẩu. Ảnh: AP.
Viện nghiên cứu năng lượng tái tạo và hydro Trương Gia Khẩu tiến hành bắt tay với Quỹ Năng lượng Hoa Kỳ trong dự án xe buýt chạy bằng nhiên liệu hydro ở những vùng lạnh giá nhằm chứng minh phương tiện này có thể hoạt động hiệu quả ở nơi có kiểu khí hậu tương tự.
“Dự án thúc đẩy gián tiếp thành phố sử dụng trên quy mô lớn các phương tiện chạy bằng pin nhiên liệu hydro trong Thế vận hội mùa đông”, Wang Hewu – Giám đốc điều hành của viện – cho biết.
Thành phố cũng nỗ lực để cấp phép cho các nhà sản xuất thiết bị thể thao mùa đông đặt nhà máy tại Khu công nghiệp thiết bị thể thao trên băng và tuyết Trương Gia Khẩu. Khu vực này được thành lập vào tháng 8/2018 và hiện là nhà cung cấp thiết bị chính cho Liên đoàn khúc côn cầu quốc gia ở Bắc Mỹ.
Khu công nghiệp ký kết với 48 công ty, thu hút 173 triệu USD tiền đầu tư của chính phủ. Cho đến nay, 22 công ty đã đặt nhà máy tại đây, trong đó có 4 công ty nước ngoài đến từ Pháp, Italy và Thụy Sĩ.
Theo quan chức địa phương phụ trách khu công nghiệp Bai Jianhai, một nhà sản xuất ván trượt tuyết của Mỹ cũng đã bày tỏ sự quan tâm đến việc chuyển nhà máy đến khu này, nhưng kế hoạch phải hoãn lại vì đại dịch.
Bất chấp những điều không chắc chắn đợi ở phía trước, ông Bai tin sản lượng của khu vực sẽ tăng gần gấp đôi vào năm 2025.
“Bây giờ, chúng tôi có những lý tưởng lớn hơn (so với Thế vận hội mùa đông). Chúng tôi đã bắt đầu lên kế hoạch cho nền kinh tế hậu Olympic”, ông nói.
