Tờ New York Times gần đây đã có buổi phỏng vấn với 4 sĩ quan quân đội ở Myanmar, những người đã chia sẻ về cuộc sống trong Tatmadaw (tức quân đội Myanmar), tổ chức đã chĩa mũi súng về phía dân thường. “Tatmadaw là thế giới duy nhất đối với hầu hết binh lính”, một người nói.
Tatmadaw, lực lượng thường trực lên đến nửa triệu người, thường được miêu tả như các chiến binh robot được lai tạo để giết người. Theo một nhóm giám sát, kể từ khi lật đổ các lãnh đạo dân sự của Myanmar vào tháng trước và khiến các cuộc biểu tình nổ ra trên toàn quốc, lực lượng này chỉ càng làm tăng thêm danh tiếng man rợ của mình khi đã giết chết hàng trăm người và hành hung, giam giữ hoặc tra tấn hàng nghìn người khác.
Vào Ngày Thứ Bảy đẫm máu (27/3) – ngày đẫm máu nhất kể từ cuộc đảo chính ngày 1 tháng Hai, lực lượng an ninh đã giết chết 141 người, trong số đó có 7 trẻ em, gồm hai bé trai 13 tuổi và một bé trai 5 tuổi.
Các cuộc phỏng vấn chuyên sâu của tờ NY Times với bốn sĩ quan, hai trong số họ đã đào ngũ kể từ sau cuộc đảo chính, đã vẽ nên bức tranh phức tạp về một thể chế đã thống trị hoàn toàn Myanmar trong sáu thập kỷ.
Ngay từ khi bước vào trại huấn luyện quân đội Tatmadaw, họ được dạy rằng họ là những người bảo vệ một quốc gia và một tôn giáo, và rằng tất cả sẽ sụp đổ nếu không có họ.
Quân đội được hưởng tình trạng đặc quyền tại Myanmar, trong đó những người lính sống, làm việc và hòa nhập với một “xã hội” tách biệt với phần còn lại của xã hội, thấm nhuần tư tưởng rằng họ cao hơn hẳn dân thường. Các sĩ quan mô tả bị cấp trên giám sát liên tục, trong doanh trại và trên Facebook. Một chế độ tuyên truyền không ngừng nghỉ khiến họ hình thành nên khái niệm về kẻ thù ở mọi ngóc ngách, ngay cả trên đường phố.
Hiệu ứng tổng thể là một thế giới quan đầy bí ẩn, trong đó các mệnh lệnh giết thường dân không vũ trang phải được tuân theo mà không cần nghi ngờ gì. Trong khi những người lính nói rằng có một số bất mãn với cuộc đảo chính, họ coi việc không tuân theo mệnh lệnh là điều khó xảy ra. Điều này khiến việc đổ máu có khả năng sẽ tiếp diễn nhiều hơn trong những ngày và tháng tới.
“Hầu hết các binh sĩ đều bị tẩy não,” một đại úy tốt nghiệp Học viện Dịch vụ Quốc phòng danh tiếng tại Myanmar, tương đương khái niệm trường West Point của Mỹ, cho biết. Tên của anh không được công bố do nguy cơ bị trừng phạt bởi anh vẫn đang tại ngũ.
“Tôi tham gia Tatmadaw để bảo vệ đất nước, không phải để chống lại chính người dân của chúng tôi,” anh nói thêm. “Tôi rất buồn khi thấy những người lính giết hại người dân.”
Tatmadaw đã tham gia chiến tranh kể từ khi đất nước giành được độc lập vào năm 1948, chiến đấu với du kích cộng sản, quân nổi dậy dân tộc và những người ủng hộ dân chủ bị buộc vào rừng sau các cuộc đàn áp của quân đội. Trong giới hạn sùng bái của Tatmadaw, phần lớn dân tộc Bamar theo đạo Phật được tôn vinh hơn nhiều dân tộc thiểu số khác của Myanmar, những người đã phải đối mặt với sự đàn áp của quân đội trong nhiều thập kỷ.
Kẻ thù cũng có thể ở bên trong. Mục tiêu mà Tatmadaw quan tâm là Daw Aung San Suu Kyi, nhà lãnh đạo dân sự bị lật đổ. Trớ trêu là cha bà, Tướng Aung San, chính là người đã thành lập Tatmadaw.
Ngày nay, kẻ thù của Tatmadaw lại ở trong nước chứ không phải nước ngoài: Chính là hàng triệu người đã đổ ra đường biểu tình chống đảo chính hoặc tham gia các cuộc đình công.
Vào thứ Bảy (27/3), Ngày Lực lượng Vũ trang, Thống tướng Min Aung Hlaing, tổng tư lệnh và kẻ chủ mưu cuộc đảo chính, đã có bài phát biểu thề “bảo vệ người dân khỏi nguy hiểm”. Khi xe tăng và binh sĩ diễu hành trên các đại lộ rộng lớn của Naypyidaw, thủ đô đầy boong-ke được xây dựng bởi quân đội, các lực lượng an ninh đã bắn những người biểu tình cũng như người bên đường tại hơn 40 thị trấn.
Đại úy Tun Myat Aung nghiêng người trên vỉa hè nóng nực ở Yangon, thành phố lớn nhất Myanmar và nhặt vỏ đạn. Cảm giác buồn nôn len lỏi trong cổ họng. Những vỏ đạn, anh biết, có nghĩa là súng trường đã được sử dụng, nghĩa là đạn thật bắn vào người thật.
“Họ coi những người biểu tình là tội phạm vì nếu ai đó không tuân theo hoặc phản đối quân đội, họ là tội phạm,” Đại úy Tun Myat Aung, sau đó đã đào ngũ, nói. “Hầu hết những người lính chưa bao giờ nếm trải nền dân chủ trong cả cuộc đời của họ. Họ vẫn đang sống trong bóng tối”.
“Tôi rất yêu quân đội,” anh nói. “Nhưng thông điệp mà tôi muốn gửi đến những người lính của mình là: Nếu bạn đang lựa chọn giữa đất nước và Tatmadaw, hãy chọn đất nước”.
Mặc dù Tatmadaw đã chia sẻ một số quyền lực với một chính phủ dân cử trong 5 năm trước cuộc đảo chính, nhưng nó vẫn giữ vững lập trường của mình đối với đất nước. Nó có các tập đoàn riêng, ngân hàng, bệnh viện, trường học, đại lý bảo hiểm, quyền chọn mua cổ phiếu, mạng di động và cả trang trại trồng rau.
Quân đội điều hành các đài truyền hình, nhà xuất bản và một ngành công nghiệp điện ảnh, với những bộ phim như “Happy Land of Heroes” (Vùng đất hạnh phúc của các anh hùng) và “One Love, One Hundred Wars” (Một tình yêu, một trăm cuộc chiến). Ngoài ra, còn có các đoàn múa Tatmadaw, các buổi biểu diễn âm nhạc truyền thống và các cơ quan tư vấn, khuyến khích phụ nữ ăn mặc giản dị.
Phần lớn các sĩ quan và gia đình của họ sống trong các khu quân sự, mọi hành tung của họ đều được giám sát. Kể từ sau cuộc đảo chính, hầu hết trong số họ đã không thể rời khỏi những khu phức hợp đó quá 15 phút mà không được phép.
Một sĩ quan đào ngũ khác sau cuộc đảo chính cho biết: “Tôi sẽ gọi tình trạng này là nô lệ hiện đại. Chúng tôi phải tuân theo mọi mệnh lệnh của cấp trên. Chúng tôi không thể đặt câu hỏi rằng đó là chính đáng hay bất công”.
Con của các sĩ quan thường kết hôn với con của các sĩ quan khác hoặc con cháu của các ông trùm thu lợi từ các mối quan hệ trong quân đội. Thông thường, lính bộ binh tạo ra thế hệ lính bộ binh tiếp theo.
Ngay cả trong thời gian sau khi mở cửa chính trị, một phần tư số ghế trong Quốc hội được mặc nhiên dành cho quân đội. Họ không trộn lẫn với các nhà lập pháp khác hoặc bỏ phiếu với tư cách cá nhân, mà luôn bỏ phiếu theo một khối thống nhất. Các bộ quan trọng nhất của chính phủ vẫn nằm trong tay quân đội.
Một bác sĩ quân y ở Yangon cho biết: “Tôi rất vui khi được làm đầy tớ cho người dân, nhưng trong quân đội đồng nghĩa với việc trở thành người hầu cho các thủ lĩnh của Tatmadaw. “Tôi muốn bỏ, nhưng tôi không thể. Nếu tôi làm vậy, họ sẽ tống tôi vào tù. Nếu tôi bỏ chạy, chúng sẽ tra tấn các thành viên trong gia đình tôi”.
Bản chất vô tính của Tatmadaw có thể giúp giải thích lý do tại sao giới lãnh đạo của nó đánh giá thấp mức độ phản đối giữa các phe phái. Các sĩ quan được đào tạo về chiến tranh tâm lý thường xuyên đưa ra các thuyết âm mưu về dân chủ trong các nhóm Facebook được binh lính ưa chuộng, theo các chuyên gia truyền thông xã hội và một trong những sĩ quan đã nói chuyện với NY Times.
Trong thế giới hoang tưởng này, việc Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ của bà Aung San Suu Kyi chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 11 năm ngoái dễ dàng bị mô tả là gian lận bầu cử.
Một nhóm Hồi giáo, được tài trợ bởi các vương quốc giàu dầu mỏ, bị cáo buộc cố gắng phá hủy tín ngưỡng Phật giáo của đa số người Myanmar. Các nhà sư có ảnh hưởng thường giao bang với các tướng lĩnh quân đội, rao giảng rằng Tatmadaw và các tu sĩ Phật giáo phải đoàn kết để chống lại đạo Hồi.
Theo những gì được Tatmadaw tuyên truyền, một phương Tây hung hãn có thể xâm lược Myanmar bất cứ lúc nào. Lo sợ bị ngoại xâm được cho là một lý do khiến các nhà cầm quyền quân sự dời thủ đô vào đầu thế kỷ này từ Yangon, gần bờ biển, đến vùng đồng bằng không giáp biển Naypyidaw.
“Giờ đây, những người lính đang giết người với suy nghĩ rằng họ đang bảo vệ đất nước của mình khỏi sự can thiệp của nước ngoài,” đại úy đang tại ngũ nói. Lữ đoàn của anh ta là một trong số những người đã được triển khai trong một thành phố để khuất phục những người dân giận dữ bằng vũ lực.
Cuộc xâm lược đáng sợ không nhất thiết phải bằng máy bay hoặc đường biển, mà là do “bàn tay đen” của ảnh hưởng nước ngoài, các thông tin thường được truyền trong quân đội cho biết. Tỷ phú George Soros đã bị giới Tatmadaw cáo buộc là cố gắng lật đổ đất nước với hàng đống tiền mặt cho các nhà hoạt động và chính trị gia. Trong một cuộc họp báo, một phát ngôn viên quân đội đã ám chỉ rằng những người phản đối cuộc đảo chính cũng được nước ngoài tài trợ.
Đại úy Tun Myat Aung cho biết trong năm đầu tiên làm việc tại Học viện Dịch vụ Quốc phòng, anh đã được xem một bộ phim miêu tả các nhà hoạt động dân chủ vào năm 1988 như những con vật điên cuồng cắt đầu binh lính. Trên thực tế, hàng nghìn người biểu tình và những người khác đã bị Tatmadaw giết hại vào năm đó.
Dòng thời gian trên Facebook của Tatmadaw cho thấy hình ảnh những người lính bị bao vây bởi những người biểu tình bạo lực được trang bị súng lửa tự chế. Nhưng chính lực lượng an ninh đã hành hung nhân viên y tế, giết chết trẻ em và buộc những người ngoài cuộc phải tuân theo mệnh lệnh.
Theo các binh sĩ nói chuyện với NY Times, việc tạm ngừng truy cập dữ liệu di động trong hai tuần qua nhằm mục đích cô lập những binh lính bắt đầu nghi ngờ các mệnh lệnh dành cho họ, cũng như cắt giảm truy cập đối với dân số rộng lớn hơn.
Ngay sau cuộc đảo chính, một số binh sĩ đã bày tỏ tình đoàn kết với những người biểu tình trên Facebook. “Quân đội đang thua. Đừng bỏ cuộc, mọi người,” một đội trưởng, hiện đang ở ẩn, viết trên Facebook của mình. “Sự thật cuối cùng sẽ chiến thắng.”
Sự điên rồ của Tatmadaw phục vụ một mục đích khác. Trong nhiều thập kỷ, quân đội đã chiến đấu với nhiều kẻ thù trên nhiều mặt trận, chủ yếu là các nhóm vũ trang dân tộc đang đòi quyền tự trị. Cần có quân đoàn chặt chẽ để giữ cho số lượng đào ngũ thấp và lòng trung thành cao.
Tỷ lệ thương vong không được công bố ở Myanmar vì chúng được coi là bí mật nhà nước. Nhưng các tài liệu bị rò rỉ được NY Times xem, chẳng hạn như một cuộc kiểm đếm số binh sĩ đã ngã xuống ở bang Rakhine cách đây vài năm, chỉ ra rằng ít nhất hàng trăm binh sĩ thiệt mạng mỗi năm.
Đội trưởng đang tại ngũ cho biết, việc những người lính chưa lập gia đình bốc thăm để kết hôn với góa phụ của những người đã chết trong trận chiến là chuyện bình thường. Người phụ nữ, ông nói, có rất ít sự lựa chọn về người chồng mới của mình sẽ là ai.
“Hầu hết binh lính đã bị ngắt kết nối với thế giới, và đối với họ, Tatmadaw là thế giới duy nhất,” ông nói.
Các dân tộc thiểu số, chiếm khoảng một phần ba dân số Myanmar, sống trong nỗi sợ hãi Tatmadaw. Tổ chức này đã bị các nhà điều tra của Liên Hợp Quốc cáo buộc về các hành động diệt chủng, bao gồm cả các vụ cưỡng hiếp và hành quyết hàng loạt. Những chiến dịch như vậy chống lại người Hồi giáo Rohingya trở nên phổ biến, nhưng chúng cũng nhắm vào các nhóm dân tộc khác, như người Karen, người Kachin và người Rakhine.
