“Ít nhất là đáng sợ trên mạng xã hội” – Tờ Politico đề cập tới Ramzan Kadyrov như một cánh tay đắc lực của Tổng thống Nga Putin.
MẶT TRẬN ‘MẠNG XÃ HỘI’
Đã quá nửa đêm ngày 4/3, trong một thông điệp bằng giọng nói lan man kéo dài gần 8 phút, lãnh đạo Chechnya – một trong những đồng minh thân cận của Tổng thống Nga Putin – bắt đầu than phiền về những tổn thất mà quân đội Nga đang phải gánh chịu ở Ukraine.
Kadyrov kêu gọi Tổng thống Nga hãy hoàn thành chiến dịch quân sự càng nhanh càng tốt: “Hãy cho các chiến binh của chúng tôi cơ hội sử dụng tất cả những gì có thể – và không thể – chúng ta phải kết thúc điều này một lần và mãi mãi”.
“Thưa đồng chí Tổng thống, đồng chí Tổng tư lệnh tối cao, tôi đã hơn một lần nói rằng tôi là người lính bộ binh của đồng chí, tôi sẵn sàng hy sinh mạng sống của mình vì đồng chí” – Kadyrov nhấn mạnh.
“Nhưng tôi không thể nhìn các chiến binh của chúng ta đang chết như thế nào. Tôi cầu xin đồng chí hãy nhắm mắt làm ngơ mọi thứ và để chúng tôi kết thúc trong một hoặc hai ngày những gì đang xảy ra ở đó. Chỉ có điều này mới cứu được nhà nước và người dân của chúng ta”.
Tuyên bố trên, được đăng trên kênh Telegram của Kadyrov, chỉ là một trong hàng loạt thông điệp bằng giọng nói, video, và bài đăng dạng văn bản mà nhà lãnh đạo Chechnya đã đưa lên các nền tảng mạng xã hội kể từ khi quân đội Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt vào Ukraine ngày 24/2.
Về cơ bản, thông qua cuốn nhật ký “kỹ thuật số”, những suy nghĩ của Kadyrov đã mang lại một cơ hội hiếm có về cách mà một trong những nhân vật chính của cuộc xung đột nhìn nhận cuộc giao tranh này.
CUỐN NHẬT KÝ ‘KỸ THUẬT SỐ’
Lực lượng Chechnya có thực sự tham gia vào chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine hay không? Câu trả lời dường như có thể tìm thấy trong cuốn nhật ký của ông Kadyrov.
Ngày 25/2: “Cuộc chiến” của Kadyrov bắt đầu bằng một cuộc tuần hành của 12.000 tay súng Chechnya tại Grozy (thủ phủ của Chechnya).
Ngày 26/2: Vào ngày thứ ba của chiến dịch quân sự Nga ở Ukraine, có thông tin xác nhận rằng lực lượng của Kadyrov đang trực tiếp tham gia vào chiến dịch quân sự của Nga. Những báo cáo đầu tiên cho thấy quân của ông ta bắt đầu hứng chịu những tổn thất.
Kadyrov đăng video có cảnh một trong những chỉ huy chiến trường của ông – Hussein Mezhidov [người đứng đầu trung đoàn phía bắc của Bộ binh cơ giới 141] – giương cao lá cờ Nga tại một căn cứ quân sự của Ukraine.
Căn cứ này ở Hostomel, chỉ cách trung tâm thành phố Kyv 30km về phía tây bắc. Nó nằm gần sân bay quốc tế Antonov – nơi đã bị lực lượng Nga chiếm giữ trong một cuộc tập kích bằng trực thăng.
Nhưng Kadyrov có những lo lắng khác trong đầu: Có tin đồn hai chỉ huy hàng đầu khác của ông: Magomed Tushaev thuộc trung đoàn phía nam Bộ binh cơ giới số 141 và Anzor Bisaev, chỉ huy trưởng nhóm quân của Bộ nội vụ Chechnya – đã thiệt mạng.
Kadyrov phát video trực tiếp trên mạng xã hội để thanh minh:
“Tại sao tôi lại phát trực tiếp? Đã có rất nhiều tin đồn”, ông Kadyrov nói trong video đăng trên Telegram lúc 16h19 phút chiều 26/2, “Một số người nói rằng các chiến binh của chúng tôi đã bị hạ sát. Tôi chính thức tuyên bố rằng, tính đến ngày hôm nay, tại thời điểm này, chưa có chiến binh nào của Chechnya thiệt mạng, chưa có người nào bị thương”.
Tuy nhiên, tin đồn vẫn tiếp tục xuất hiện. Đỉnh điểm ngày hôm đó là tuyên bố chính thức của lực lượng vũ trang Ukraine rằng “Magomed Tushaev đã bị tiêu diệt”.
23h48 ngày 26/2, tại Grozny, Kadyrov đăng một video mới cho thấy ông đang nói chuyện qua điện thoại với một người có tên hiển thị là Anzor. Cuộc trò chuyện kéo dài 2 phút được ghi lại ở Chechnya.
Ông Kadyrov cũng đăng một bài đăng khác phủ nhận thông tin Bisaev và Tushaev thiệt mạng: “Tôi đã liên lạc với họ. Họ vẫn tràn ngập tinh thần chiến đấu, không một vết xước. Đạn dược được, thịt khô cung cấp đầy đủ, tiếc là chỉ có 24 giờ/ngày”.
Ngày 27/2: Đây là ngày thứ tư của cuộc chiến và Kadyrov ngày càng mất kiên nhẫn.
Dường như thất vọng với những bước tiến chậm chạp, Kadyrov phàn nàn trong một bài đăng trên Telegram rằng Nga đang tỏ ra mềm mỏng trong các trận chiến với lực lượng Ukraine:
“Chúng ta phải hoàn thành những gì chúng ta đã bắt đầu và tiến về phía trước mà không cần nhìn lại. Trong chiến tranh ắt sẽ có chết chóc và hủy diệt. Thật không may, không còn cách nào khác”.
Các báo cáo tiếp tục lan truyền rằng một biệt đội chiến binh của Chechnya đã bị hạ sát. Tuy nhiên, Kadyrov đáp lại bằng cách đăng một đoạn video ngắn về 4 chỉ huy quân sự của Chechnya – bao gồm cả Tushaev và Bisaev, ghi lại tiếng hô xung trận “Akhmat Sila!” và thực hiện động giơ ngón cái lên.
Tối hôm đó, có thêm nhiều bài đăng video khác về một đoàn xe chở quân Chechnya đang đậu trên một con đường rừng. Trong một giây, có cảnh Tushaev tiến về phía máy quay, bắt tay một người lính khác và mỉm cười.
Những ngày sau đó là chuyến đi của Kadyrov tới Moscow để gặp các quan chức cấp cao của Điện Kremlin. Lần này, ông xác nhận rằng hai binh sĩ Chechnya đã thiệt mạng khi chiến đấu và 6 người khác bị thương, nhưng bác bỏ các báo cáo về những thương vong nặng nề hơn.
Khi cuộc chiến tuyên truyền nóng lên, người đứng đầu Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Ukraine, Oleksiy Danilov đã cáo buộc rằng một đội quân tử thần của Chechnya đã được cử đến để ám sát Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy.
Ngày 3/3: Một đoạn video do Kadyrov đăng tải có cảnh Mezhidov trưng bày những vũ khí mà lực lượng Chechnya thu giữ được.
“Chúng tôi đang cho thấy mình là ai” – Ông Mezhidov nói trước ống kính.
Tuy nhiên, tại Chechnya, các trang tin đối lập đều loan tin rằng Kadyrov và tay sai của ông ta đang cấp tốc đưa gia đình tới Dubai, lo sợ rằng cuộc chiến ở Ukraine sẽ gây ra bất ổn.
Cậu con trai tuổi teen của Kadyrov, Akhmat, liền đăng một video trên Instagram cho thấy cậu và 2 người anh em trai trong bộ đồng phục.
“Đối với những kẻ mơ tưởng và những kẻ khiêu khích thấp kém đã dựng nên câu chuyện chúng tôi rời khỏi nước cộng hòa, tôi xin trả lời rõ: Chính các người mới là những kẻ bỏ trốn, chúng tôi vẫn đang ở đây, trên Tổ quốc thân yêu của chúng tôi, và chúng tôi không hề sợ hãi! Akhmat Sila! Allahu Akbar!” – Cậu bé dõng dạc tuyên bố.
Đó cũng là đêm mà Kadyrov đăng video trên mạng xã hội kêu gọi ông Putin hãy hoàn thành nhiệm vụ chinh phạt Ukraine càng sớm càng tốt.
Ngày 4/3: Tâm trạng của Kadyrov có vẻ tốt hơn, nhưng sự tức giận của ông ngày càng lớn dần khi thời gian trôi qua.
Vào buổi chiều hôm đó, Kadyrov chỉ trích lực lượng Ukraine về các chiến thuật tác chiến, cáo buộc họ nói dối và gạt đi bất cứ thỏa hiệp nào trong các cuộc đàm phán hòa bình.
“Không nhân nhượng!”, Kadyrov viết, “Chỉ tiến về phía trước và không lùi bước. Chúng tôi có tất cả sức mạnh cần thiết để hoàn thành những gì mình đã bắt đầu”.
Chỉ huy chiến trường Mezhidov của Kadyrov xuất hiện trong một video khác, trấn an những thường dân nói tiếng Nga đang ẩn náu trong một hầm trú ẩn dưới lòng đất. “Mọi thứ sẽ ổn thôi. Chúng tôi sẽ bảo vệ bạn” – Ông Mezhidov nói trước khi cảnh cắt cho thấy ông đang ôm một đứa bé.
Theo giới phân tích phương Tây, đoạn video này cho thấy một mô hình khác đang nổi lên, các chỉ huy cấp cao của Chechnya tương tác với dân thường, thay vì tham gia chiến đấu.
Trở lại mặt trận sân nhà ở Chechnya, một bài đăng mới xuất hiện trên Instagram của Akhmat, con trai Kadyrov. Cùng với anh em Adam và Ali, cậu bé tạo dáng trong bộ đồng phục, hai bên là những người đàn ông trong trang bị chiến đấu đầy đủ.
Một người đàn ông tự giới thiệu mình là chỉ huy lực lượng đặc biệt và nói rằng các cậu bé đã trải qua khóa huấn luyện.
“Nơi duy nhất chúng tôi sẽ đến nếu cần thiết – đó là Ukraine”, Adam nói, “Chúng tôi sẽ thực hiện bất kỳ mệnh lệnh nào mà cha Ramzan Akhmatovich Kadyrov đưa ra”.
Những ngày sau đó Kadyrov đăng tải nhiều video hơn từ hiện trường và cáo buộc rằng Tổng thống Ukraine Zelenskyy đã bỏ trốn khỏi đất nước.
Ngày 7/3: Kadyrov đăng một video khác về Mezhidov, quang cảnh cho thấy sự xuất hiện của đơn vị thiết giáp do Mezhidov chỉ huy. Khi máy quay lia ngang qua, nó cho thấy dường như đây là thị trấn Babyntsi.
Theo đoạn video, Mezhidov và nhánh quân của ông, kể từ sau bài đăng đầu tiên từ Hostomel, đã di chuyển 30km về phía sau.
Một đoạn video thứ hai có cảnh Mezhidov chế tạo người Ukraine: “Các bạn đi đâu đấy? Tôi đang tìm kiếm các bạn đây. Hãy đứng lên và chiến đấu”.
Trong khi đó, một kênh đối lập của Chechnya đăng tải ngay thông tin: Kadyrovtsy đã rút lui 30 km khỏi cuộc giao tranh và đang hét lên “Các bạn đang ở đâu đấy?”.
Đáp lại, phía Kadyrov tiếp tục tung ra các đoạn video cho thấy Mezhidov tự hào chỉ vào một chiếc xe bọc thép với lỗ đạn bên hông. Một đoạn clip khác thì cho thấy các chỉ huy Chechnya đang nói chuyện với dân thường, tuần tra một khu phố có vẻ yên bình và cuối cùng, một trong số họ nhảy múa trên đường trong khi các đồng đội thì vỗ tay.
Ngày 11/3: Kadyrov đăng tải một văn bản dài 5.000 chữ trên website chính thức của chính quyền Chechnya, lặp lại những cáo buộc chưa được xác thực của Nga về Ukraine như nước này đang phát triển vũ khí hạt nhân và sinh học, quân đội của họ sử dụng dân thường làm lá chắn…
“Nga không đặt mục tiêu chiếm đóng Ukraine!”, văn bản có đoạn viết, “Người dân Ukraine sẽ tự lựa chọn vận mệnh của mình”.
Cho đến thời điểm đó, Kadyrov chỉ thừa nhận hai binh sĩ Chechnya thiệt mạng ở Ukraine. Theo Politico, hiện không có cách nào để họ xác minh thông tin này một cách độc lập nhưng theo số liệu đến từ trang tin tức Kavkaz.Realii do Đài Tự do (Radio Liberty, Mỹ) điều hành thì khoảng 110 binh sĩ đến từ Bắc Caucasus và miền nam nước Nga đã thiệt mạng ở Ukraine.
Ngày 13/3: Các báo cáo cho thấy Kadyrov đang tới thăm chiến địa. Ông xuất hiện trong một căn phòng tối và được các chỉ huy giới thiệu vắn tắt tình hình.
Sau khi nghe cập nhật, Kadyrov nói: “Khi mệnh lệnh được đưa ra, nhiệm vụ của bạn sẽ là chiếm giữ Kyiv”.
Trong video thứ hai, người Chechnya nói rằng họ đang ở Hostomel. Vị trí không thể được xác minh độc lập. Nhưng, theo Politico, ngay cả khi đúng thì điều đó có nghĩa họ đã không tiến lên chút nào kể từ khi Mezhidov giương cao lá cờ Nga tại căn cứ quân sự vào Ngày thứ ba của cuộc chiến.
Phát biểu trên kênh Telegram, Kadyrov tuyên bố: “Hãy đoán xem chúng tôi đã đến gần tới mức nào. Tốt hơn hết hãy từ bỏ và đứng về phía chúng tôi, nếu không, các vị sẽ đối diện với dấu chấm hết”.
Ngày 14/3: Kadyrov tiếp tục lên mạng xã hội nói rằng ông đã trò chuyện với tỷ phú công nghệ Mỹ Elon Musk, người vừa thách thức Tổng thống Putin trên Twitter.
“Elon Musk, một lời khuyên nhé: Đừng có đọ sức mạnh với Putin. Hai người quá khác biệt về đẳng cấp. Không phải về võ thuật hay judo. Một người là doanh nhân và người chơi Twitter, còn một bên là chính khách quốc tế và chiến lược gia.
Tổng thống Putin sẽ bị đánh giá là phi thể thao nếu chấp nhận lời thách đấu từ một đối thủ yếu hơn quá nhiều. Hãy tập luyện thêm cơ bắp để thay đổi từ ‘Elona yếu đuối’ thành ‘Elon cơ bắp’ trước đi nhé” – Trích bài đăng của lãnh đạo Chechnya .
Kadyrov cũng không quên giới thiệu một số trung tâm đào tạo võ thuật tại Chechen cho Elon Musk tham khảo, đồng thời khẳng định CEO của SpaceX sẽ biến thành một người khác sau khi rèn luyện tại đây.
Đáp lại, Elon Musk đã đổi tên thành “Elona Musk” trên Twitter và “cà khịa” ông Kadyrov: “Cảm ơn đã giới thiệu các trung tâm võ thuật nhưng tôi sợ rằng tập luyện như vậy sẽ khiến mình có nhiều lợi thế. Tôi thậm chí có thể chỉ sử dụng tay trái để chiến đấu, dù đây chẳng phải tay thuận của mình. Ký tên: Elona”.
KẺ ‘ĐÁNG SỢ NHẤT’ TRONG CUỘC CHIẾN Ở UKRAINE
“Quả thực, không có ai tham gia vào cuộc chiến ở Ukraine lại ‘đáng sợ’ hơn ‘người hùng’ Chechnya Ramzan Kadyrov, ít nhất là trên mạng xã hội”- Politico kết luận một cách mỉa mai.
Theo tờ báo này, từ những thông tin mà Kadyrov đăng tải trên Telegram, có thể thấy ngay cả khi lãnh đạo Chechnya đang miệt mài chiến đấu trên mạng xã hội, thì các chỉ huy chiến trường hàng đầu của ông ta vẫn đang ở nguyên tại vị trí khi cuộc chiến bắt đầu.
Mục tiêu chính của họ vẫn là tránh xa cuộc giao tranh thực, nhưng hoạt động mạnh trên những trận địa đấu tranh giành sự chú ý.
