Người Chechnya đã trải qua hai cuộc chiến chống Nga, lần đầu tiên từ năm 1994-1996, và lần thứ hai từ 1999-2014. Giờ đây, trong bối cảnh Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt vào Ukraine. Các chiến binh Chechnya đang chiến đấu tại Ukraine ở cả hai bên chiến tuyến.
Sự tham gia của những người Chechnya ủng hộ lực lượng vũ trang Ukraine hầu như không thu hút được sự chú ý.
Trong khi đó, một tuyên bố – được đưa ra rất phô trương vào ngày 25/2 – rằng quân đội của nhà lãnh đạo Chechnya Ramzan Kadyrov sẽ được đưa tới Ukraine để chiến đấu cùng quân đội Nga đã gây xôn xao giới truyền thông phương Tây.
Kadyrov thậm chí tuyên bố ông đã đến Ukraine. Đây là đồng minh và người ủng hộ trung thành của Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Kadyrov dẫn đầu hàng chục nghìn tay súng được gọi là “Kadyrovtsy” hoặc “Kadyrovites”. Hiện không có thực thể liên bang nào khác ở Nga có lực lượng vũ trang quy mô như vậy. Mặc dù Kadyrovtsy là thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Nga nhưng họ vẫn nằm dưới quyền chỉ huy duy nhất của ông Kadyrov – cũng là người đang giữ quân hàm Thiếu tướng.
Vậy sự tham gia của họ vào chiến dịch của Nga ở Ukraine nên được giải thích thế nào?
Để trả lời câu hỏi này, Giáo sư khoa học chính trị Aurelie Campana tại Đại học Laval đã tập trung nghiên cứu vào các cuộc nội chiến, đặc biệt là các cuộc nội chiến ở Chechnya, cuộc xung đột Sahel ở châu Phi và bạo lực chính trị.
Vũ khí tâm lý
Nhiều nhà phân tích tin rằng chiến lược quân sự của Nga đã không hiệu quả trong hai tuần đầu tiên của cuộc chiến. Sự kháng cự của Ukraine cùng với những khó khăn về nguồn cung cấp của Nga, sự phối hợp kém của các quân đoàn khác nhau, các vấn đề về động lực chiến đấu giữa lính nghĩa vụ và quân nhân chuyên nghiệp… đã làm chậm lại đáng kể bước tiến của quân đội Nga.
Đối mặt với những khó khăn về quân sự và hậu cần, Nga hiện đã coi chiến tranh tâm lý trở thành yếu tố trung tâm trong chiến lược của mình. Theo Giáo sư Campana, thông báo về việc quân đội của ông Kadyrov tham chiến và tuyên truyền xung quanh cuộc chiến này là một phần nỗ lực của Nga nhằm gây bất ổn cho đối phương.
Kadyrovtsy trên hết là những “chuyên gia” trong việc kiểm soát các thành phố bị chinh phạt. Họ được biết đến với kinh nghiệm ở chính Chechnya, tại Donbass [năm 2014] và ở Syria – nơi một số binh sĩ Chechnya vẫn đang được triển khai.
Thông báo của Nga về việc quân Chechnya tới Ukraine được đưa ra nhằm làm dấy lên nỗi lo ngại ở Ukraine. Tuy nhiên, vai trò của quân Chechnya trong trường hợp này còn có thể vượt xa hơn thế nữa. Sự hiện diện của họ cho thấy Moscow đang chuẩn bị cho chiến tranh du kích đô thị ở Ukraine.
Quân đội của ông Kadyrov có thể là một lực lượng cho kế hoạch này, với một phần nhiệm vụ là chống lại sự kháng cự cục bộ của Ukraine.
Ván cờ mạo hiểm với TT Putin
Sự xuất hiện của Ramzan Kadyrov trên truyền hình Chechnya và trên mạng xã hội là một lời nhắc nhở thường xuyên về lòng trung thành của ông ta với Tổng thống Nga Putin.
Ở một cấp độ khác, sự ủng hộ của Kadyrov là lời nhắc nhở rằng, cam kết của các chủ thể liên bang trong việc ủng hộ ông Putin sẽ không bị cản trở bởi ranh giới sắc tộc và tôn giáo. Những khác biệt này đang bị xóa bỏ bởi mục tiêu chúng là chống lại phương Tây và chống lại chính quyền Ukraine.
Vai trò của Kadyrovtsy trong cuộc xung đột ở Ukraine không phải là một chiều. Ngoài nỗi lo sợ mà họ đang lan truyền, đội quân này còn thể hiện cam kết mà các chủ thể liên bang phải có đối với Tổng thống Putin.
Tuy nhiên, theo giáo sư Campana, những vết nứt cũng bắt đầu lộ ra trên bề mặt của liên minh đặc biệt này, và chúng sẽ trở nên khó che giấu hơn nếu chiến tranh kéo dài.
Việc sử dụng đội quân này là một ván cờ mạo hiểm. Khả năng tích hợp kém vào chuỗi chỉ huy có thể làm giảm lợi ích liên quan đến sự tham gia của họ cùng với các đơn vị chính quy của quân đội Nga.
Ngoài ra, theo giáo sư Campana, sự đắc thắng của Kadyrov dường như không phù hợp với thực tế của cuộc chiến này, ông ta có thể trở thành nhân tố gây trở ngại chính trị đối với Putin.
