Theo như một cuộc gặp thượng đỉnh song phương qua hình thức trực tuyến diễn ra tối 15/11 giờ địa phương – miền đông nước Mỹ (tức 07 giờ 45 phút, sáng 16/11, theo giờ Việt Nam) và kết thúc lúc 12:24 trưa của Tổng thống Mỹ Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vừa có cuộc gặp thượng đỉnh song phương qua hình thức trực tuyến tối 15/11.
Toàn cảnh hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Trung
Tổng thống Mỹ Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc gặp thượng đỉnh song phương qua hình thức trực tuyến diễn ra tối 15/11 giờ địa phương – miền đông nước Mỹ (tức 07 giờ 45 phút, sáng 16/11, theo giờ Việt Nam) và kết thúc lúc 12:24 trưa.
Điều đáng chú ý qua hội nghị trực tuyến là cả hai bên tham gia đều áp dụng cách tiếp cận “1 + 5”, tức là ngoài nguyên thủ quốc gia của Trung Quốc và Mỹ, còn có 5 người tháp tùng. Qua đó, chính phủ hai nước sẽ nhanh chóng thực hiện sự nhất trí về nội dung đã được thông qua giữa các nguyên thủ quốc gia, và sự tham dự của các quan chức cấp công tác liên quan là rất quan trọng.
Về phía Trung Quốc có sự tham gia của Đinh Tiết Tường Chủ nhiệm Văn phòng Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Lưu Hạc, Phó Thủ tướng Quốc vụ viện, Dương Khiết Trì, Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Đối ngoại Trung ương, Ủy viên Quốc vụ và Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Vương Nghị và Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Tạ Phong.
Về phía Mỹ có Ngoại trưởng Tony Blinken, Cố vấn Tổng thống về Các vấn đề An ninh Quốc gia Jake Sullivan, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen, Điều phối viên khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của Nhà Trắng Kurt Campbell và bà Laura Rosenberger, Cố vấn cấp cao về Trung Quốc tại Nhà Trắng.
Phía Mỹ nói gì?
Nhà Trắng sau đó đã ra thông cáo báo chí về nội dung cuộc hội đàm, qua đó cho biết, Tổng thống Biden nhấn mạnh việc Mỹ vẫn duy trì chính sách “Một Trung Quốc” lâu đời dựa trên Đạo luật Quan hệ Đài Loan, ba Thông cáo chung và Sáu đảm bảo với Đài Loan và kiên quyết phản đối bất kỳ bên nào đơn phương thay đổi hiện trạng trên eo biển Đài Loan hoặc phá hoại hòa bình và ổn định của eo biển Đài Loan.
Theo truyền thông Trung Quốc, Tổng thống Biden không ủng hộ “Đài Loan độc lập”, nhưng không có từ ngữ liên quan được đề cập trong thông cáo báo chí của Nhà Trắng.
Thông cáo báo chí được công bố hôm 16/11 của Nhà Trắng cho biết, Tổng thống Mỹ cũng bày tỏ quan ngại với Chủ tịch Tập Cận Bình về tình hình ở Tân Cương, Tây Tạng và Hồng Kông, cũng như các vấn đề nhân quyền rộng lớn hơn.
Ông Biden cũng nói về tầm quan trọng của tự do và cởi mở ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, và Washington phải tuân thủ các cam kết của mình đối với khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, đồng thời nhắc lại tầm quan trọng của quyền tự do hàng hải và an toàn khi bay qua vùng trời đến sự thịnh vượng và phát triển của khu vực. Ông Joe Biden cũng nói rõ rằng lao động và ngành công nghiệp Mỹ phải được bảo vệ khỏi các biện pháp kinh tế và thương mại không công bằng của Trung Quốc.
Thông cáo báo chí Nhà Trắng nêu rõ, ông Biden nhấn mạnh Mỹ sẽ bảo vệ lợi ích và giá trị của riêng mình, đồng thời sát cánh với các đồng minh và đối tác để đảm bảo rằng các quy tắc thúc đẩy hệ thống quốc tế trong thế kỷ 21 là tự do, cởi mở và công bằng. Ông nhấn mạnh rằng đầu tư rộng rãi trong nước là ưu tiên và sẽ đối mặt với những thách thức của thời đại cùng với các đồng minh và đối tác ở nước ngoài.
Truyền thông Trung Quốc đưa tin ra sao?
Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc CCTV cho biết, ông Biden tuyên bố không ủng hộ “Đài Loan độc lập” và muốn nhắc lại Mỹ không tìm cách thay đổi thể chế của Trung Quốc hoặc thông qua việc tăng cường quan hệ đồng minh nhằm chống lại Trung Quốc. Tuy nhiên, những tuyên bố này không được đưa vào thông cáo báo chí của Nhà Trắng.
Khi bắt đầu cuộc hội đàm, hai lãnh đạo Biden và Tập Cận Bình tươi cười chào người đồng cấp. Ông Biden cho rằng cả Mỹ và Trung Quốc đều có trách nhiệm ngăn chặn xung đột, và một “hàng rào ý thức chung” cần được thiết lập để ngăn chặn xung đột xảy ra, hy vọng hai bên sẽ “nói chuyện thẳng thắn.” Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gọi ông Biden là “người bạn cũ” và Washington – Bắc Kinh nên cùng tồn tại hòa bình và hợp tác cùng thắng.
Theo CCTV, cuộc hội đàm Mỹ – Trung được chia thành hai phiên, phiên họp đầu tiên kéo dài đến 10h42 phút sáng, hơn nửa giờ so với dự kiến. Phiên thứ hai bắt đầu lúc 11:06 và kết thúc lúc 12:24. Theo quan chức Nhà Trắng trước đó đã tiết lộ, cuộc hội đàm sẽ tập trung vào các vấn đề mà hai bên đang chia rẽ sâu sắc, chẳng hạn như vấn đề nhân quyền ở Trung Quốc và Đài Loan.
Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến ngày 16/11 do Tổng thống Mỹ Biden đề xuất. Ông Biden đã gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhiều lần khi còn đảm nhiệm vị trí Phó Tổng thống Mỹ và từng tiết lộ rằng cả hai đã dành hàng chục giờ ăn tối cùng nhau.
Theo Reuters, khi gặp Tập Cận Bình, người mà ông Biden đã chưa gặp mặt trong nhiều năm, ông nói: “Có lẽ tôi nên bắt đầu chính thức hơn một chút, mặc dù tôi và ông chưa bao giờ đối xử với nhau như thế này.” Ông Tập cũng cho biết rất vui khi được gặp lại “người bạn cũ” Biden.
“Cả Washington và Bắc Kinh đều có trách nhiệm tránh xung đột và cần có “lan can” để ngăn chặn bất kỳ xung đột nào xảy ra”. Ông Biden nói thêm, “Mỹ sẽ luôn tuân thủ các giá trị của riêng mình, và tất cả các quốc gia đều phải tuân thủ các quy tắc”.
Tân Hoa xã hôm 16/11 dẫn lời Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đánh giá, sự phát triển của Trung Quốc và Mỹ hiện đang ở giai đoạn quan trọng, và “ngôi làng toàn cầu” của nhân loại cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức.
“Với tư cách là hai nền kinh tế hàng đầu thế giới và là thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Trung Quốc và Mỹ cần tăng cường giao tiếp và hợp tác, không chỉ giải quyết tốt các công việc nội bộ của mỗi nước mà còn gánh vác những trách nhiệm quốc tế, cùng nhau nỗ lực vì sự nghiệp cao cả vì hòa bình và phát triển của nhân loại. Đây là mong muốn chung của người dân hai nước và thế giới, đồng thời là sứ mệnh chung của các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Mỹ”, Chủ tịch Trung Quốc khẳng định.
Ông Tập nhấn mạnh, để thúc đẩy sự phát triển của Trung Quốc và Mỹ, duy trì một môi trường quốc tế hòa bình và ổn định, bao gồm ứng phó hiệu quả với các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu và đại dịch Covid-19, đòi hỏi một mối quan hệ Trung-Mỹ lành mạnh và ổn định.
Bắc Kinh và Washington nên tôn trọng lẫn nhau, cùng tồn tại hòa bình và hợp tác cùng thắng. “Tôi mong muốn cùng Ngài Tổng thống hình thành đồng thuận và có những hành động tích cực để dẫn dắt quan hệ Trung-Mỹ phát triển tích cực. Đây là nhu cầu vì lợi ích của nhân dân hai nước và là kỳ vọng của cộng đồng quốc tế”, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Jen Psaki trước cuộc hội đàm cho biết, sau khi xây dựng lại liên minh với các nền dân chủ khác trong vài tháng qua, Tổng thống Biden sẽ hội đàm với Chủ tịch Tập Cận Bình ở một “lập trường vững chắc”.
Theo bà Psaki, cuộc gặp này là “cơ hội để thiết lập các điều kiện cho sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc,” và Washington sẽ nhấn mạnh rằng Bắc Kinh nên “tuân thủ các quy tắc.” Tuy nhiên, bà từ chối bình luận về việc liệu hai vị lãnh đạo có đề cập đến Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh hay không.
