Khách sạn nổi đầu tiên trên thế giới, từng có thời hào nhoáng, lộng lẫy trên sông Sài Gòn, nay có cái kết khó tin. Công trình khách sạn nổi đầu tiên trên thế giới, một thời nổi tiếng tại Việt Nam, là “đứa con tinh thần” của doanh nhân, thợ lặn chuyên nghiệp gốc Italy – ông Doug Tarca, sống tại thành phố Townsville, Queensland, Australia.
Ý tưởng xây dựng bắt đầu từ năm 1983 khi ông Tarca tìm cách để khách có chỗ nghỉ chân khi tới khu du lịch lặn biển Doug Tarca’s Coral Gardens của gia đình ông nằm tại rạn san hô John Brewer, cách bờ biển Townsville, bang Queensland, Australia, 70 km.
Sau khi tham vấn ý tưởng từ công ty Thụy Điển dày dặn kinh nghiệm trong lĩnh vực xây dựng nhà nổi cho kỹ sư, công nhân giàn khoan, năm 1986, ông Tarca quyết định đóng hẳn một khách sạn nổi khổng lồ đầu tiên trên thế giới.
Khách sạn được đặt tên là Barrier Reef Floating Resort có kích thước 89m, cao 7 tầng, đạt tiêu chuẩn 5 sao với gần 200 phòng ngủ, 1 vũ trường, 4 quán bar, 4 phòng tập thể hình, 2 bể bơi, 20 phòng tắm hơi và 2 nhà hàng sang trọng. Phía ngoài còn thêm 1 sân tennis nổi trên biển.
Thời đó, tổng giá trị xây dựng khách sạn là 45 triệu USD (tương đương giá trị thời nay là 100 triệu USD). Công trình được xây dựng tại xưởng đóng tàu Bethlehem của Singapore, khi hoàn tất thì được chuyển bằng tàu vận tải hạng nặng về rạn san hô John Brewer.
Năm 1988, khách sạn được đưa vào hoạt động với đẳng cấp 5 sao, có thể phục vụ tới 350 khách. Để được nghỉ tại đây, khách phải đi ra bằng tàu cao tốc hoặc trực thăng nên chi phí khá đắt.
Vì là công trình nổi bật nhất nên ban đầu, nơi đây là giấc mơ của gần như tất cả người yêu thích lặn và cả du khách thông thường thích trải nghiệm hình thức nghỉ dưỡng mới lạ. Tuy nhiên, cả đơn vị vận hành và khách đều không tính đến một vấn đề đó là… thời tiết. Nếu thời tiết dữ thì cả trực thăng hay tàu cao tốc đều không thể đón khách, gây ra rất nhiều bất tiện. Chưa kể, khách sạn thường xuyên chao đảo. Nhân viên khách sạn phải sống ở tầng trên cùng, sử dụng một chai rượu whisky rỗng, treo trên trần để biết khi nào biển động dữ dội mà chuẩn bị tinh thần để phục vụ một loạt khách say sóng.
Trước khi đi vào hoạt động 1 tuần, khách sạn gặp một trận lốc xoáy lớn gây hư hại nặng. Ngoài ra, người ta còn phát hiện một bãi đạn pháo từ thời Thế chiến thứ II được phát hiện cách khách sạn 3 km khiến khách sinh tâm lý e ngại. Chỉ trong 1 năm, khách sạn nổi thua lỗ nặng, không đủ chi phí vận hành và âm thầm biến mất khỏi rạn san hô.
Chủ sở hữu người Italy đã bán cho một công ty tại thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam, trở thành một trong những khách sạn 5 sao đầu tiên của địa phương. Khách sạn do công ty Southern Hotels của Australia điều hành, được neo tại bến Bạch Đằng trên sông Sài Gòn, đổi tên thành Saigon Hotel, trở thành điểm thu hút khách du lịch và người dân địa phương.
Trong 5 năm đầu (1989 – 1994), nơi đây luôn nhộn nhịp khách qua lại, giá phòng 1 đêm là 355 USD (gần 8 triệu VNĐ) và từng được lãnh đạo thành phố đặt làm nơi tiếp khách quốc tế hoặc các công ty, tập đoàn nước ngoài sử dụng làm nơi tổ chức sự kiện hội thảo quan trọng.
Sau đó, kinh tế phát triển kéo theo hàng chục khách sạn cao cấp xuất hiện, thị phần của Saigon Hotel năm 1995 giảm mạnh, doanh thu giảm 30% so với thời đầu. Số phận đưa đẩy, cuối cùng, khách sạn được bán cho Công ty Huyndai Asan, chuyên về du lịch, trực thuộc Tập đoàn Huyndai (Hàn Quốc) với giá còn hơn 1/3 là (18 triệu USD).
Hyundai sửa chữa, nâng cấp và đổi tên thành Hotel Haekumgang, đưa tận tới Triều Tiên, phục vụ khách du lịch trên núi Kim Cương – một thắng cảnh ngay gần biên giới với Hàn Quốc.
Tuy nhiên, vì một sự kiện xảy ra năm 2008, một sinh sĩ Triều Tiên bắn chết nữ du khách người Hàn Quốc 53 tuổi đi vào khu quân sự, gây chấn động quan hệ hai nước.
Cuối cùng Hyundai Asan phải đình chỉ tất cả tour du lịch. Hotel Haegumgang cũng theo đó mà đóng cửa, trở thành khối sắt vụn khổng lồ rỉ sét.Sau chuyến đi dài 4.500 km, Hotel Haekumgang được mở cửa vào tháng 10/2010, đón nhiều đoàn khách du lịch từ Hàn Quốc tới thăm núi.
Năm 2019, lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tới thăm núi Kim Cương, thể hiện không hài lòng về những công trình như Hotel Haegumgang và ra lệnh phá hủy để tái thiết khu vực theo hướng phù hợp với văn hóa Triều Tiên.
Từ đó đến nay, do ảnh hưởng từ đại dịch, mọi kế hoạch phá dỡ đều bị đình trệ.
Khách sạn nổi đầu tiên trên thế giới, từng hào nhoáng với ánh đèn sáng rực trên sông Sài Gòn, dù chưa bị phá hủy nhưng đã chìm vào quên lãng và rỉ sét theo thời gian.
