Theguardian đưa tin, một nhà đấu giá ở Anh đã rút lại việc bán một chiếc đồng hồ đã được trao tặng cho binh lính Trung Quốc như một phần thưởng cho phần việc của họ trong vụ thảm sát ở quảng trường Thiên An Môn (6/1989). Nhà đấu giá cho biết nhà cung ứng của họ đã bị lên án kịch liệt trên mạng.
Chiếc đồng hồ có hình ảnh một người lính đội chiếc mũ màu xanh và dòng chữ Trung Quốc “89.6 để tưởng nhớ việc dẹp loạn”. Việc bán đấu giá chiếc đồng hồ này đã làm dấy lên câu hỏi về đạo đức của việc trục lợi từ một món hàng gắn liền với sự tàn bạo.
Fellows, công ty đấu giá của Anh Quốc, đã quảng cáo riêng cho chiếc đồng hồ này như một phần của cuộc đấu giá hàng loạt những chiếc đồng hồ sang trọng được dự kiến bán vào ngày 19/4. Nhưng sau khi các phương tiện truyền thông đưa tin vào thứ Năm, Fellows thông báo chiếc đồng hồ nói trên đã bị rút khỏi chương trình bán đấu giá.
“Những chỉ trích trên mạng xã hội đối với chủ nhân của chiếc đồng hồ này đã khiến nhà cung cấp bày tỏ lo ngại về sự an toàn của họ. Chúng tôi đã đưa ra quyết định loại bỏ chiếc đồng hồ này khỏi cuộc đấu giá”, tuyên bố của nhà đấu giá cho biết.
Theo Guarnian, vụ việc này khi được chia sẻ trên Twitter, một người đã hỏi rằng liệu chiếc đồng hồ có phải là “bằng chứng có thể chấp nhận được và liệu rằng chủ sở hữu của chiếc đồng hồ có nên bị truy tìm và xét xử vì tham gia vụ thảm sát mà Trung Quốc cố gắng che đậy hay không”.
Hiện chưa rõ số người thiệt mạng sau cuộc thảm sát Thiên An Môn, nhưng các ước tính đều đưa ra số người chết lên tới hàng nghìn. Chính phủ Trung Quốc cho biết có ít hơn hai chục người thiệt mạng, nhưng lại ngăn chặn thông tin và tài liệu tham khảo về vụ việc.
Nhà đấu giá Fellows cho biết, chiếc đồng hồ này đến từ một bộ sưu tập tư nhân, đã được “để trong tủ nhiều năm”, và không rõ tên của người lính ban đầu nhận được chiếc đồng hồ này. Các cuộc điều tra của họ về nguồn gốc của chiếc đồng hồ cho thấy rằng “theo hiểu biết tốt nhất của chúng tôi, nhà cung cấo không liên quan gì đến PLA (Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc), cũng như chính phủ Trung Quốc”, nhà đấu giá nói.
Trong cuốn sách của mình “Cộng hòa Nhân dân Lãng quên: Nhìn lại Thiên An Môn (The People’s Republic of Amnesia: Tiananmen Revisited)” , tác giả Louisa Lim cho biết, chiếc đồng hồ đang nhắc đến là một trong số những kỷ vật được tặng cho các binh sĩ PLA vì vai trò của họ trong việc trấn áp các cuộc biểu tình của sinh viên, cũng như một cuốn sách ảnh có tựa đề “Defenders of the Capital”, và một huy chương vàng có cùng dòng chữ như dòng chữ trên chiếc đồng hồ.
Người ta tin rằng chỉ có vài trăm chiếc đồng hồ như vậy đang tồn tại, trong đó có một chiếc được trưng bày tại một trung tâm nghiên cứu ở Đại học Yale. Trong một bài đăng blog trước đó nên bật mặt hàng, nhà đầu giá Fellow cho biết, chiếc đồng hồ có giá từ 2,500 – 3,500 bảng Anh, và “có khả năng là một trong những chiếc đồng hồ duy nhất thuộc loại này được bán đấu giá ở Anh”.
Trong tuyên bố sau đó, Fellows cho biết, chiếc đồng hồ này là “mối quan tâm của quốc tế”, và trước đây nhà đấu giá đã bán các mặt hàng từ mọi khía cạnh của các cuộc xung đột toàn cầu.
Nghệ sĩ người Úc gốc Hoa Ba Đâu Thảo (Badiucao) cho biết, việc bán chiếc đồng hồ này chính là “bán đấu giá bằng chứng vụ thảm sát Thiên An Môn”.
